تحریم و فرار مغز ها - وبلاگ ویکی

به گزارش وبلاگ ویکی، در اکتبر 2017 میلادی شورای دولتی جمهوری خلق چین (PRC) هوش مصنوعی را به عنوان اولویت ملی مشخص کرد و آرزوی خود را برای تبدیل شدن به بهترین مرکز نوآوری هوش مصنوعی دنیا تا سال 2030 میلادی اظهار داشت. خطرات در این مسیر زیاد هستند، زیرا هوش مصنوعی چینی کاربرد های مختلفی در عرصه هایی، چون پزشکی، صنعتی و حمل و نقل به ویژه در وسایل نقلیه خودران دارد و به طور بالقوه عامل اصلی رشد آن کشور است.

به گزارش وبلاگ ویکی به نقل از نیشن، مصرف نمایندگان چینی بزرگ ترین کاربران دنیای تلفن های هوشمند برای پرداخت کالا ها و خدمات، نرم افزار های تشخیص صدا و دستیار های مجازی هستند. مردم چین به طور گسترده پذیرفته اند که ربات ها کمبود نیروی کار را در هتل ها، بیمارستان ها و بانک ها رفع می نمایند: روبروه با ربات های تحویل دهنده یا پذیرش هتل در چین امری غیرمعمول نیست. ربات ها هم چنین در ساخت و ساز، معدن، و حتی امداد رسانی مورد استفاده قرار می گیرند.

چین با 800 میلیون کاربر گوشی تلفن همراه هوشمند از جمعیت 1.41 میلیارد نفری خود حجم وسیعی از اطلاعات دیجیتالی را فراوری می نماید. در چین رژیم های نظارتی ویژه ای در حوزه های بیوتکنولوژی (فناوری زیستی)، مهندسی زیستی و دارو های زیستی وجود دارد تا همکاری بین شرکت ها، محققان و مقام های محلی را تشویق نمایند.

این ارتباط نزدیک باعث جذب سرمایه گذاران می گردد: چندین پیشرفت بزرگ در عرصه بیوتکنولوژی مانند پردازش اتوماتیک زبان طبیعی و یادگیری ماشینی برای جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده های پزشکی برای پیش بینی نتایج کارآزمایی های بالینی و بهینه سازی طراحی مطالعات بالینی اجرا شده اند.

چین هم چنین دارای استخر بزرگی از کارگران ماهر است. حدود 1.4 میلیون مهندس چینی سالانه واجد شرایط هستند که شش برابر بیش از تعداد مهندسان واجد شرایط ایالات متحده است و دست کم یک سوم از آنان در عرصه هوش مصنوعی فعال هستند. همان طور که روزنامه تجاری ژاپنی Nikkei Asia اشاره نموده چین قهرمان بلامنازع در عرصه مقالات تحقیقاتی هوش مصنوعی است و از این نظر از لحاظ کمّی و کیفی از ایالات متحده پیشی گرفته است. علی بابا، تنسنت و هواوی در حال حاضر در زمره ده شرکت برتر دنیا هستند که این نوع خروجی را فراوری می نمایند.

این تحقیق گاهی اوقات برنامه های کاربردی دنیای واقعی را فراوری می نماید که مدل های دنیای موجود را بهبود می بخشند. این موضوع در خصوص اپلیکیشن اشتراک گذاری ویدئوی تیک تاک و هم چنین در خصوص بخش محاسبات ابری علی بابا (یک شرکت پیشرو در تجارت الکترونیک) صدق می نماید. چت بات های خدمات مشتری علی بابا و ابزار های آموزشی شخصی سازی شده برای سفارشی کردن ارتباطات به وسیله هر کاربر بر اساس احتیاج آنان استفاده می شوند. سیستم نرم افزاری City Brain علی بابا جریان ترافیک را به قدری بهبود بخشیده که هانگژو (با جمعیت 6.97 میلیون نفر) از رتبه پنجم به رتبه پنجاه و هفتم در لیست شلوغ ترین شهر های دنیا رسیده است.

این سیستم نقاط ازدحام را رصد می نماید و به طور اتوماتیک چراغ های هدایت را تنظیم می نماید بهینه سازی ای که به ویژه برای آمبولانس ها در طول بحران کووید در دوران قرنطینه مفید بود و باعث کاهش حجم ترافیک در بعضی از بخش های شهر می شد در حالی که بعضی دیگر از منطقه ها شهر ها هنوز مملو از ترافیک بودند.

داستان های پیروزیت زیادی وجود دارد به ویژه در حوزه امنیت سایبری که در آن چهار بازیگر اصلی وجود دارد (Bairong، TransInfoTech، Dahua Technology، Hikvision). هم چنین، Sense Time آماده است تا با استفاده از بینایی رایانه بیش ترین سهم از بازار داخلی فناوری های هوش مصنوعی را به خود اختصاص دهد. این شرکت که در حال حاضر بر عرصه امنیت تشخیص چهره مسلط است اکنون تخصص خود را در سایر بخش ها به کار می گیرد. این شرکت نرم افزاری را توسعه داده است که می تواند چهره ها را شناسایی کند، سن افراد را تخمین بزند و آنان را با داده های تجاری ارجاع دهد و به خرده فروشان یاری کند تا مطمئن شوند چه کسی احتمالا محصولات شان را خریداری می نماید.

صنعت چین به وسیله ادغام پیروزیت آمیز داده های آنلاین، آفلاین و لجستیک در یک زنجیره واحد، از رقبای بین المللی خود متمایز است، زیرا توانایی ادغام قدرت دیجیتال و تخصص خرده فروشی را دارد. این ادغام همراه با هوش مصنوعی باعث ایجاد یک مدل تحویل فوق العاده کارآمد شده است. برای مثال، رژ لبی که از JD.com یکی دیگر از غول های تجارت الکترونیک سفارش داده شده ظرف مدت شش دقیقه به وسیله یکی از پیشرفته ترین مراکز لجستیکی دنیا ارسال می گردد. در مه 2022 میلادی بایدو تاکسی های بدون راننده را در پکن راه اندازی کرد در حالی که WeRide بیش از 150000 سفر از این نوع را در گوانجو (جمعیت 14 میلیون نفر) بدون بروز یک سانحه رانندگی انجام داده است.

مطمئنا در زمینه هوش مصنوعی، چت بات هوش مصنوعی امریکایی چت جی پی تی (Chat GPT) که می تواند مصاحبه های هوشمندانه ای با کاربران برقرار کند گوی سبقت را ربوده است. با این وجود، غول های چینی در حال ایجاد اپلیکیشن های نو هستند و در پی رقابت با پلتفرم های خود می باشند. فراوری نماینده تصویر متحرک Different Dimension Me Tencent که در اواخر سال 2022 میلادی وارد پلتفرم های رسانه های اجتماعی دنیای شد می تواند تصاویری به سبک انیمه از عکس چهره ها ایجاد کند و بایدو که مدل 10 میلیارد پارامتری (ERNIE-ViLG) را در اختیار دارد در اواسط مارس 2023 میلادی راه اندازی شد. هم چنین، شایان ذکر است که Idea که آزمایشگاه تحقیقاتی به سرپرستی هری شوم دانشمند مشهور رایانه Taiyi مدل دیگری از تبدیل متن به تصویر را اختراع نموده است.

علیرغم منظره مطلوب و ابتکار عمل های متعدد وانگ ژیگانگ وزیر علوم و فناوری چین اذعان کرد که چین باید منتظر بماند تا نتایج قابل مقایسه با چت جی پی تی را ببیند. هم چنین، واضح بود که هوش مصنوعی چینی در مقابله با پاندمی کووید -19 کاربرد چندانی ندارد. چین از هوش مصنوعی برای محدود کردن حرکات جمعیت و پیش بینی تکامل بیماری استفاده کرد، اما برخلاف استارت آپ آمریکایی مدرنا نقش چندانی در فراوری واکسن های موثر نداشت.

عوامل متعددی شکست ابتکار عمل اجباری هوش مصنوعی و با دستور از بالای مقام های دولتی چین را شرح می دهند. نخست آن که اگرچه تقریبا یک سوم از برترین محققان هوش مصنوعی دنیا از چین هستند تنها یک دهم آنان در چین کار می نمایند. طبق نتیجه مطالعه اندیشکده امریکایی Macro Polo، بیشتر استعداد های چینی در ایالات متحده هستند تا جایی که این یک سلاح مخفی ایالات متحده در هوش مصنوعی است. علاوه بر این، به علت فرار مغز ها اختلافاتی بین سرمایه گذاری های وعده داده شده و واقعی ارائه شده وجود دارد که بازیگران صنعت فناوری اطلاعات چین آن را به عنوان راهی برای لابی کردن سرمایه ها اعلام نموده اند. این مورد درباره 16 میلیارد دلار اعلام شده در سال 2018 به وسیله تیانجین یک شهر بندری بزرگ در شمال شرقی چین بود. تعیین نیست که آیا این وجوه تا به امروز آزاد شده اند یا خیر و اگر چنین است آیا به گیرندگان مناسب رسیده و منحصرا برای هوش مصنوعی استفاده شده اند یا خیر.

مقررات بسیار سخت پکن در این بخش نیز به طور موثر مانع از بعضی پیشرفت ها شده است. Ant Group بازوی مالی علی بابا که لیست دوگانه آن در هنگ کنگ و شانگهای در نوامبر 2020 میلادی به حالت تعلیق عایدی در واقع بال های خود را از دست داده است. آن دسته از بازیگران صنعت در چین که قوانین رقابت را زیر پا گذاشته اند جریمه های سنگینی دریافت می نمایند. در ژوئیه 2022 میلادی پس از یک تحقیق طولانی Didi تنظیم نماینده اینترنت که اوبر چین محسوب می گردد با جریمه ای 8 میلیارد یوانی (1.16 میلیارد دلاری) روبرو شد. دو غول بازی های رایانه ای تنسنت و NetEase که در سال 2021 میلادی به علت نقض قوانین ضد انحصار جریمه شدند تا خاتمه سال 2022 میلادی از عرضه بازی های نو به بازار منع شدند و قیمت سهام آنان به شدت کاهش یافت.

چندین مدیر فنی در چین از جمله ژانگ یی مینگ بنیانگذار Byte Dance (شرکت مادر تیک تاک) در نوامبر 2021 میلادی استعفا داده اند. بسیاری از آنان به خارج از کشور از جمله به ژاپن یا سنگاپور گریخته اند. در همان ماه قانون عمده حریم خصوصی آنلاین تصویب شده به وسیله کنگره ملی خلق به اجرا در آمد و پارامتر های غیردقیق آن، اپراتور هایی که با داده های مصرف نماینده مدیریت می شوند را در معرض خطر بیش تری قرار داد. این تشدید کنترل دولتی ممکن است غول های دیجیتال چین را بی انگیزه کند.

علاوه بر این، در ابتدای امسال دولت به طور ناگهانی طرح سرمایه گذاری 148 میلیارد دلاری خود را برای صنعت نیمه هادی به حالت تعلیق درآورد. این امر پس از افشای شواهدی مبنی بر ارتکاب فساد در خصوص شخصیت های برجسته از جمله شیائو یاکینگ وزیر سابق صنعت و فناوری اطلاعات و دینگ ون وو رئیس صندوق سرمایه گذاری صنعت مدار مجتمع چین فاش شد. این صندوق که به طور غیررسمی به عنوان صندوق بزرگ شناخته می گردد و دارای 45 میلیارد دلار سرمایه است ابزار رسمی دولت برای مدیریت سرمایه گذاری های بزرگ در عرصه نیمه هادی از سال 2014 میلادی بوده و دارای شبکه پیچیده ای از منافع است و سهامداران آن وزارت دارایی وام دهنده دولتی توسعه چین، بانک انحصاری قدرتمند China Tobacco و China Mobile غول مخابراتی هستند.

این تعلیق در زمان بدی برای شی جین پینگ رئیس جمهور چین و جاه طلبی های او به منظور خودمختاری در عرصه فناوری چین رخ داد. تراشه ها برای نوآوری های مداوم در اینترنت نسل پنجم، ابر، اینترنت اشیاء و بسیاری از بخش های به سرعت در حال تکامل مانند دفاع و فضا ضروری هستند. تراشه ها در همه چیز از تلفن های هوشمند و رایانه ها گرفته تا موشک های بالستیک و صنعت خودرو ضروری هستند. چین بزرگ ترین بازار مصرف نماینده مدار های مجتمع در دنیا است.

با این وجود، زنجیره ارزش نیمه هادی از مجموعه ای از فناوری های وابسته به هم تشکیل شده که به کسانی که نقاط خفه نماینده آن را کنترل می نمایند یک مزیت استراتژیک می دهد. خرابی، کمبود، خطا یا تحریم که بر یک حلقه در زنجیره تاثیر می گذارد می تواند عواقب عمده ای داشته باشد.

تنها تعداد انگشت شماری از شرکت ها تخصص لازم برای ساخت بعضی از قطعات را دارند. تراشه ها در سه مرحله اصلی طراحی، ساخت و مونتاژ، آزمایش، بسته بندی فراوری می شوند. نقاط خفه نماینده نرم افزار طراحی و فناوری لیتوگرافی (یک مرحله کلیدی فراوری) متمرکز شده اند دو بخش تخصصی که چین علیرغم کوشش هایش در آن زمینه از بسیاری از رقبای خود عقب تر است رقبایی که همگی کشور های متحد امریکا هستند: ژاپن، کره جنوبی، تایوان و بعضی از کشور های اروپایی.

واشنگتن به طور فزاینده ای تحریمی سخت گیرانه را دنبال می نماید. کاخ سفید در اوایل اکتبر 2022 میلادی شرکت های آمریکایی را از صادرات تجهیزات ساخت تراشه به چین که برای محاسبات و ابر رایانه های با کارایی بالا لازم است و هم چنین تراشه های 14 نانومتری و کوچک تر که احتیاج کلیدی صنایع با فناوری پیشرفته است منع کرد. این ممنوعیت در عمل شرکت های غیر امریکایی را نیز شامل می گردد و گزینه های پکن را محدود می سازد. بایدن حتی پیروز شد هلند مقر ASML فراوری نماینده پیشرو تجهیزات فراوری تراشه و ژاپن جایی که شرکت صنایع الکترونیک و نیمه رسانای الکترون و شرکت ژاپنی چند ملیتی نیکون در آنجا مستقر هستند را نیز در کارزار تحریم چین با خود همراه سازد.

این تحریم های سخت تر به بخش بزرگ و در حال شکوفایی چین ضربه زده است: در سال 2020 میلادی آن کشور 9 درصد از بازار دنیای نیمه هادی (39.8 میلیارد دلار در کل فروش سالانه) را در اختیار داشت (در مقایسه با تنها 3.8 درصدی در سال 2015 میلادی). با این وجود، چین برای تراشه های پیچیده (378 میلیارد دلار یا 18 درصد از کل واردات آن از جمله انرژی) وابستگی زیادی به واردات دارد. هم چنین، چین نیمه هادی هایی با سرعت پایین تر فراوری کرد که در رایانه ها و دستگاه های خانگی استفاده می شدند.

در سال گذشته صادرات آن کشور به طور چشمگیری کاهش یافت (72.8 درصد کاهش نسبت به سال 2021 میلادی). بعضی از مشتریان خارجی از ترس محدودیت بیشتر به وسیله مقام های ایالات متحده اکنون تنوع بخشیدن به زنجیره تامین خود را انتخاب می نمایند. برای مثال شرکت دِل میخواهد تا سال 2024 میلادی استفاده از تراشه های ساخت چین را متوقف کند و پیش تر از تامین نمایندگان خود خواسته است که اندازه سایر قطعات فراوری شده در آنجا را کاهش دهند.

غول های فناوری چین نیز در حال اجرا اقداماتی برای محافظت از منافع تجاری بین المللی خود هستند. بعضی از استارت آپ ها به طور کلی کشور را ترک نموده اند: Movio یک پلتفرم ویدئویی مولد هوش مصنوعی برای بازاریابی ویدیویی علیرغم پیروزیت قابل توجه خود در چین در طول پاندمی کووید به لس آنجلس نقل مکان کرد تا خدمات خود را در بازار دنیای بفروشد.

کمبود نیمه هادی ها

در حال حاضر صنعت چین هم چنان دارای ذخایر قابل توجهی از نیمه هادی ها در آزمایشگاه های خصوصی و دولتی است. با این وجود، در درازمدت کمبود می تواند توانایی آن را برای فراوری الگوریتم های قدرتمند خود که برای توسعه هوش مصنوعی رقابتی حیاتی هستند تهدید کند. این امر می تواند بر شرکت هایی که از سخت افزار امریکایی به ویژه برای وسایل نقلیه خودران و تدارکات استفاده می نمایند و هم چنین بر مراکز تحقیقاتی که از هوش مصنوعی برای کشف دارو استفاده می نمایند تاثیر منفی بگذارد.

البته پکن منفعل نبوده است. مقام های چینی اکنون از تامین نمایندگان داخلی می خواهند که قیمت قطعات خود را برای مشتریان نیمه هادی داخلی کاهش دهند تا هم رقابت صادراتی را تقویت نمایند و هم وابستگی به واردات را کاهش دهند وارداتی که تا به امروز مقرون به صرفه تر بوده است. با این وجود، رهبران چین در خصوص نحوه واکنش به اقدامات ایالات متحده با یکدیگر اختلاف نظر دارند. بعضی از آنان از سرمایه گذاری حتی بیش تر برای پر کردن شکاف حمایت می نمایند و از طرحی 145 میلیارد دلاری گفته اند و بعضی دیگر از پروژه های بزرگی که از تراشه های ساخت چین استفاده می نمایند (مانند اینترنت نسل پنجم) حمایت غیر مستقیم به عمل می آورند. علیرغم این اختلاف نظر درونی تاکید بر توسعه هوش مصنوعی از سوی چین حفظ خواهد شد: شی جین پینگ در گزارش خود به بیستمین کنگره حزب کمونیست در اکتبر گذشته 40 بار از فناوری در مقایسه با 17 بار در سال 2017 میلادی نام برد.

نگرش تهاجمی واشنگتن قطعا این کوشش های تازه را به تاخیر می اندازد، اما احتمالا از مسیر خارج نخواهد کرد. این امر ممکن است منجر به جدا شدن پکن از سایر نقاط دنیا و ایجاد استاندارد های فنی متفاوت گردد و ظرفیت بالقوه دنیای برای همکاری در فناوری های نو را مختل کند. تشخیص اثرات کامل آن مدتی به طول می انجامد، اما دست کم باعث کاهش سرعت نوآوری چین در کوتاه مدت می گردد.