کاوشگر ناسا به نمونه هایی از مواد آلی در مریخ دست یافته است - وبلاگ ویکی

به گزارش وبلاگ ویکی، با شناسایی مواد دارای ترکیبات آلی، جست وجوی کاوشگر پشتکار ناسا برای یافتن نشانه هایی از حیات باستانی در مریخ به شکل قابل توجهی افزایش یافته است.

طی چند ماه گذشته، مریخ نورد پشتکار (Perseverance) مشغول کاوش دلتای رودخانه باستانی در دهانه جزرو (Jezero) مریخ بوده است. به گفته اعضای تیم مأموریت، وجود این دلتا یکی از دلایل اصلی فرستادن مریخ نورد به این منطقه بوده و این سایت پژوهشی تا کنون به خوبی انتظارات را برآورده نموده است.

این کاوشگر از اوایل جولای (اواسط تیر) چهار نمونه را از منطقه دلتا جمع آوری نموده است که نشان می دهند این بخش از مریخ در گذشته باستانی احتمالا توانایی پشتیبانی از ارگانیسم های مشابه زمین را داشته و حتی ممکن است اکنون هم نشانه هایی از چنین حیات میکروبی را در خود حفظ نموده باشد.

کن فارلی (Ken Farley) دانشمند پروژه پشتکار از مؤسسه فناوری کالیفرنیا درباره این نمونه ها گفت: سنگ های آنالیز شده در این منطقه، دارای بالاترین غلظت مواد آلی شناسایی شده در این مأموریت هستند و این یافته از این جهت جالب توجه است که مولکول های آلی بلوک های سازنده حیات محسوب می شوند. اکنون سنگ هایی در اختیار داریم که در یک محیط احتمالا قابل سکونت، رسوب نموده اند.

یکی از عوارض طبیعی دلتای جزرو که پشتکار به تازگی نمونه برداری و آن را مطالعه نموده است، صخره ای با عرض 0.9 متر است که تیم مأموریت آن را یال وایلدکت (Wildcat Ridge) می نامد، بسیار مجذوب نماینده است. وایلدکت یک گلسنگ ریزدانه است که احتمالا در کف دریاچه باستانی شکل گرفته است. ابزار شرلوک (SHERLOC) مریخ نورد نشان داد که این سنگ مملو از مواد آلی است که از نظر فضایی با مواد معدنی حاوی گوگرد (سولفات ها) مرتبطند.

سوندانا شارما (Sunanda Sharma) دانشمند ابزار شرلوک در این رابطه گفت: این نشانه ها حاکی از آن است که وقتی دریاچه در حال تبخیر بود، هم سولفات ها و هم مواد آلی در این منطقه رسوب نموده و حفظ و متمرکز شده اند.

او اضافه نمود: روی زمین، رسوب سولفات به عنوان عاملی برای حفظ مواد آلی شناخته شده است و می تواند نشانه هایی از حیات را در خود جای دهد که به آن ها امضاهای زیستی می گویند. این باعث می گردد که این نمونه ها و این مجموعه مشاهدات، مجذوب نماینده ترین یافته های فعلی مأموریت باشند و بخشی از انتظارات از کاوش جبهه دلتا را برآورده می نمایند.

با این حال، فارلی و شارما تأکید کردند که این ترکیبات مریخی را نمی توان به عنوان نمادهای قطعی زیستی در نظر گرفت. زیرا مواد ارگانیک را می توان با فرآیندهای فقط زمین شناختی هم فراوری و جابه جا کرد، و داده های جمع آوری شده به وسیله پشتکار هنوز اطلاعات دقیقی درباره منشأ این نمونه ها ارائه نمی دهد. بنابراین تصمیم گیری برای تیم مأموریت تنها با استفاده از مشاهدات مریخ نورد بسیار سخت خواهد بود.

به همین علت هم اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، نمونه های جمع آوری شده در اوایل سال 2033 به وسیله مأموریت مشترک ناسا و آژانس فضایی اروپا (ESA) به زمین بازگردانده می شوند. روی زمین دانشمندان سراسر دنیا می توانند نمونه ها را با ابزارهای مختلف و بسیار پیشرفته تر از ابزارهای روی مریخ نورد آنالیز نمایند.

مریخ نورد پشتکار یا استقامت، 43 لوله نمونه را با خود حمل می نماید که تا کنون 15 تای آن مهروموم شده است. 12 لوله شامل هسته های سنگی حفر شده است، یکی شامل نمونه های اولین کوشش ناموفق مریخ نورد است و دو لوله هم لوله های شاهد هستند. تیم مأموریت با استفاده از این لوله ها معین می نماید که کدام مواد موجود در نمونه های مریخ، در صورت وجود، ممکن است آلاینده های زمینی باشند.

مأموریت بازگردانی نمونه شامل یک مدارگرد آژانس فضایی اروپا و یک فرودگر ناسا خواهد بود که قرار است به ترتیب در اواخر سال 2027 و اوایل سال 2028 به سوی مریخ پرتاب شوند. پشتکار به سمت فرودگر می رود و نمونه ها را در آن قرار می دهد تا سپس با یک موشک از سطح مریخ به مدارگرد برسند و به سوی زمین حمل شوند.

مقامات ناسا به فعال بودن پشتکار در اواخر دهه 2020 برای تحویل نمونه ها به فرودگر، امید زیادی دارند. به هر حال مریخ نورد کنجکاوی (Curiosity) ناسا هم با ساختار مشابه بدنه و سیستم انرژی هسته ای پس از گذشت بیش از 10 سال همچنان در داخل دهانه گیل (Gale Crater) مشغول فعالیت است.

اما این دو آژانس فضایی یک طرح پشتیبان هم در نظر دارند. پشتکار از هر سنگی دو نمونه جمع آوری می نماید که یکی برای نگهداری روی کاوشگر و دیگری برای ذخیره سازی در یک یا چند محل انبار-مانند در کف دهانه جزرو است. بنابراین اگر پشتکار نتواند مستقیما نمونه ها را تحویل دهد، فرودگر بازگشتی در محل نزدیک نمونه ها فرود می آیند و با استفاده از دو بالگرد مریخ پیما، یکی یکی لوله ها را جمع آوری می نماید.

این بالگردها از روی فرودگر پرواز خواهند کرد و بسیار مشابه بالگرد نبوغ (Ingenuity) خواهند بود که پس از 31 پرواز در مریخ همچنان قوی و فعال است. اما از طرفی هلیکوپترهای جمع آوری نمونه باید کمی بزرگ تر از نبوغ باشند زیرا برای حرکت به سمت نمونه ها، باید چرخ دار باشند.

تیم پشتکار پیش از این یک مکان احتمالی را برای ذخیره نمونه انتخاب نموده است. این محدوده صاف از کف دهانه جزرو می تواند یک مکان امن برای فرودگر باشد. لوری گلیز (Lori Glaze) رئیس علوم سیاره ای ناسا در این باره گفت: در 19 اکتبر (27 مهر) اعضای تیم یک جلسه برای انجام دادن یا ندادن این برنامه برگزار می نمایند تا دریابند که آیا آماده قرارگیری نمونه ها در این منطقه هستند یا خیر.

اگر محل درنظر گرفته شده تأیید گردد، پشتکار طی عملیاتی که حدود دو ماه طول می کشد، 10 تا 11 لوله حاوی نمونه را در آن ذخیره می نماید.

عکس کاور: مریخ نورد پشتکار مشغول نمونه برداری از سنگ موسوم به یال اسکینر

Credit: NASA/JPL-Caltech/ASU/MSSS

منبع: Space