ریشه های بحران آب در ایران - وبلاگ ویکی

به گزارش وبلاگ ویکی، خبرنگاران/فارس عضو هیئت علمی و مدیر مرکز پژوهش های علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز، با تشریح بخشی از علل بروز بحران آب در ایران، نگرش عامه جامعه به آب را یک محصول آماده و کاملا اشتباه دانست و تاکید نمود که اقداماتمان برای پایدار سازی منابع آب، اندک و تخریب ها بسیار فراوان بوده است.

دکتر سید محمدجعفر ناظم السادات در گفت وگو با وبلاگ ویکی به چرایی کم آبی و وقوع بحران های متعدد ناشی از این مهم طی سال های اخیر در کشور و استان فارس پرداخت.

او داده های بارش یکصد ساله شیراز و بوشهر را مورد اشاره قرار داد و گفت: داده های به دست آمده نشان می دهد بارندگی در شیراز، کاهش معناداری نداشته است.

مدیر مرکز پژوهش های علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز توضیح داد: اگرچه امکان دارد در مقاطعی کوتاه فرایند بارش ها گاهی افزایشی و گاهی کاهش بوده است اما در کل بارش تغییر چندانی ننموده است.

ناظم السادات مطرح کرد: البته ممکن است به دلیل گرم شدن هوا، شکل بارش از برف به باران تبدیل شده باشد اما اندازه آب تغییر زیادی ننموده است.

او با بیان اینکه جمعیت کشور در گذر یکصد سال گذشته چندین برابر شده در صورتی که اندازه آب حداقل همان اندازه قبلی بوده است، گفت: فشار روی منابع آب بدون اینکه تکنولوژی درستی به کار برده باشیم در بازه زمانی صد ساله زیاد شده است.

استاد تمام بخش مهندسی آب دانشگاه شیراز مجددا این نکته را یادآور شد که تغییرات محسوسی در اندازه بارش ایجاد نشده اما شاهد افزایش فشار منابع آبی ناشی از مدیریت نسنجیده و افزایش جمعیت بوده ایم.

ناظم السادات به فرایند ساخت سدها و کاربرد آنها اشاره و با بیان اینکه در ساخت سد نمی توان یک نظر کلی برای همه دوران ها ارائه کرد، اضافه نمود: اما چیزی که ثابت است این است که پیش و قبل از ساخت سد، باید اقدامات مربوط به آبخیزداری و آبخوان داری را انجام دهیم.

او با تاکید بر این موضوع که در حوضه های آبخیز، باید آب را به زیر زمین نفوذ و پوشش گیاهی را افزایش داد، مطرح کرد: در ساخت سدها به مسئله آبخیزداری و پوشش گیاهی توجه نشده است.

در بالادست بسیاری از سدها هیچگونه اقدام آبخیزداری انجام نشده است

عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز اعتقاد دارد در بالادست بسیاری از سدها هیچگونه اقدام آبخیزداری انجام نشده و حتی بیابانی تر شده است، نمونه شاخص این مدعا را سد زاینده رود و بسیاری سدهای فارس مطرح کرد.

ناظم السادات گفت: هرساله هزاران هکتار زمین منابع طبیعی آتش می گیرد اما هیچ کسی به داد آنها نمی رسد و هیچ پولی هم برای جلوگیری از این کار و تحقیقات پیش بینی نمی نمایند و اینها موجب می گردد تا احتیاج به وجود سد احساس گردد.

او گفت: اگر پوشش گیاهی زیادی در حوضه ها داشتیم، بسیاری از نقاط با بروز سیل، سیلابی نمی شدند و آب به جای پشت سد در زیر زمین ذخیره می شد.

مدیر مرکز پژوهش های علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز با بیان اینکه وقتی پوشش گیاهی از بین می رود، مسائل بعدی بیشتر نمایان می گردد، تاکید نمود: پیش و پس از ساخت سدها باید حوضه های آبخیز و پوشش گیاهی در موقعیت سد را کامل کنیم و در غیر این صورت سد کارایی لازم را نخواهد داشت.

ناظم السادات با بیان اینکه شرایط منابع آبی در بسیاری از دشت های کشور و استان فارس در حالت فوق بحرانی است، گفت: به عنوان مثال؛ در دشت ارسنجان در بسیاری از نقاطی که قبلا آب پمپاژ می شد اکنون هوا پمپاژ می گردد و هیچگونه آبی در بخش های بزرگی از سطح شهرستان وجود ندارد که بخواهد پمپاژ گردد.

او با ابراز تاسف از این موضوع که نگرش ما به آب به عنوان یک محصول آماده بوده در صورتی که پایدار سازی آب کار بسیار سختی است، مطرح کرد: برای پایدار سازی منابع آب، اقدامات بسیار اندکی اجرا شده و در مقابل اقدامات مخربی بسیار فراوان بوده است.

استاد تمام بخش مهندسی آب دانشگاه شیراز اضافه نمود: در حوضه های آبخیز ساختمان و ویلا ساخته و زمین شخم زده شده و در واقع آب زود از دست رفته و تبخیر شده است.

ادامه تمدن ایران دچار چالش بزرگی شده است

ناظم السادات با بیان اینکه ادامه تمدن ایران با این روال، دچار چالش بزرگی شده است، راهکار این معضل را در وهله اول احترام و ارزش گذاری نیروی انسانی مطرح کرد و گفت: امروز کمتر کسی علاقمند به تحصیلات عالیه در این باره است، چون شرایط بازار و درون دانشگاهها به گونه ای است که هیچ حمایتی از تحصیلات تکمیلی و نیروی انسانی نمی گردد.

او بعلاوه با بیان اینکه هزاران بار نیروهای علمی پیش بینی ها را اعلام نموده اند اما به هیچ کدام توجهی نشده است، اظهار کرد: یکبار یک مسئولی در کشور و استان فارس نظر ما را اجرا ننموده و گاهی هم بدگویی شنیده ایم.

مدیر مرکز پژوهش های علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز گفت: اگر کسی عنوان نموده که آب بیش از این اندازه برداشت نگردد و بخشی از گندم مورد احتیاج کشور وارد گردد، به عنوان یک چهره ضد ملی و ضد فراوری قلمداد شده است.

ناظم السادات توضیح داد: متاسفانه روال اجرای سیاست ها به گونه ای است که دلسوزان جای دخالت چندانی ندارند.